تصویر: نمای از کوه بچه باران از ساحه یکی از قریه جات نزدیک به آن

بچه باران:

نام کوه نسبتاً مرتفعی است که در شمال شهر فراه [در ساحه ولسوالی پشت رود] موقعیت دارد. در کوه مذکور یک طاق بزرگ وجود دارد و از جدارهای آن قطرات آب به شکل باران ترشح می کند و به پایان می ریزد که نزد مردم محل در مورد بعضی داستانهای خرافی وجود دارد که قابل قبول نیست که هیچ محتوا و پایه علمی ندارد.

امنیت او جرمونه,مرکې

شېرزاد: د بهرنيانو په وتو سره د فراه امنيت ښه شوى

By همايون ذهين Mar 2, 2014 - 11:41

فراه ښار (پژواک ١١ کب ۹۲): د فراه والي وايي، چې د بهرنيو ځواکونو په وتلو سره د دغه ولايت امنيت تر پخوا ډېر ښه شوی او اوس مهال په دغه ولايت د پرمختيايي پروژو د پلې کولو لپاره ښه زمينه برابره ده.

دیروز، هنگامی که تاریخ سیستان (ملک الشعراء بهار) را مطالعه می کردم، در یکی از صفحات آن، با مطلبی مختصر و جالبی برخوردم؛ آنچه سالها پیش نوشته شده است، امروزه هم بر وضعیت سیستانیان و اکثر مناطق سیستان زمین (از جمله ولایت فراه) صدق می کند. خواستم با شما دوستان گرامی نیز شریک سازم:
---------------------------
«شرایط آبادانی سیستان بر سه بند بستن نهاده آمد
بستن بند آب و بستن بند ریگ و بستن بند مفسدان، هرگاه که این سه بند اندر سیستان بسته باشد اندر همه عالم هیچ شهر بنعمت و خوشی سیستان نباشد و تا همی بستند چنین بود، و چون ببندند چنین باشد و روزگار آن را قوام باشد.»
ملک الشعراء بهار، تاریخ سیستان، انتشارات پدیدۀ خاور، ۱۳۶۶هـ.، ص (۲۱)

نن(١٣ سلواغه ٩٢) -د افغانستان د ولسمشریږ ټاکنو د ټاکنیزو سیالیو په لومړی ورځ-  په فراه ولایت کې د شپږو کالو وروسته واورې وشول.

امام زید

"امام زید" زیارتگاه مشهوری است که در ولسوالی شیب کوه قلعه کاه و در منتهی الیه کوهی قرار دارد که دو ولسوالی شیب کوه و پشت کوه قلعه کاه را از هم جدا می کند.

مجلۀ محبوب «همگان»؛

ستارۀ درخشنده در نخستین جشنواره و نمایشگاه مطبوعات حوزه غرب افغانستان

گزارش: محمد «نوید»

 »صد سال با مطبوعات در هرات« عنوان اولین جشنواره و نمایشگاهی تحقیقی، پژوهشی مطبوعات حوزه ی غرب افغانستان بود که بتاریخ 29 اسد 1392در شهر هرات باستان برگزار گردید.

یو افغان له ۳۴ کلونو راهيسې د سولې لپاره روژه نیسي

By همايون ذهين Aug 7, 2013 - 15:25

فراه (پژواک،۱۶زمری ۹۲): د فراه اوسېدونکى ۱۱۰ کلن سید عبدالقادر  افغان پر افغانستان د شوروي له يرغل راهيسې د افغانستان د خپلواکۍ په دې جګړو ځپلي هېواد کې د سولې ټينګښت لپاره هره ورځ روژه نيسي.

بازسازي,اجتماعى

با اعمار بند "بخش آباد" مردم فراه از گرمی طاقت فرسا نجات می یابند

By همايون ذهين Jul 23, 2013 - 14:02

فراه (پژواک، اول اسد ٩٢): درجۀ حرارت در تابستان در فراه، تا ٤٨ درجه مى رسد و مردم را دچار مشکل مى کند؛ اما کارشناسان مى گويند که با اعمارِ بند آبگردان "بخش آباد"، در اقلیم فراه تغییرات جدی به میان خواهد آمد.

فراه(پژواک، ١ سرطان٩٢): یک کودک یازده ساله در شهر فراه، موفق شده است که طی شش ماه، کل قرآنکریم را حفظ کند.

برگی از تاریخ فراه

150 سال قبل

خاطرات محققین غربی

نویسنده: عبدالرحمن وقار جوینی/ قسمت دوم.

        در ادامه خاطرات کاپیتان اوئن اسمیت، تبصره کوچکی را لازم میدانم، که این سفرنامه در زمان پادشاهی امیرشیرعلی خان نوشته شده، و هدف از بازتاب دوباره آن دوچیز است اول اینکه ما از جزئیات تاریخ کشور خود بدلایل متعدد چندان مطلع نیستیم بد نیست اگر با نشر اینگونه سفرنامه ها از جزئیات حیات اجتماعی و سیاسی آنزمان خویش آگاهی یابیم، و دوم اینکه ما خود را در آئینه بیگانه ببینیم، و بدانیم که آنها چه برداشت و قرائتی از حقایق آنزمان برما ارائه می نمایند که پیوسته به گذشته است.

برگی از تاریخ فراه

150 سال قبل

(خاطرات محققین غربی)

قسمت اول

نویسنده: عبدالرحمن وقار "جوینی"   

   کاپیتان اوئن اسمیت، دستیار و معاون شخصی ماژور جنرال گلد اسمید حکم در تعیین مرز سیستان بین افغانستان و ایران در سال 1872 میلادی و مطابق با 1251 شمسی بود. در آنوقت در افغانستان امیر شیرعلی خان پادشاه افغانستان و سیدنورمحمد شاه صدراعظم بود. در ایران ناصرالدین شاه قاجار حکومت میکرد.

د حمل ۱۴مه؛ د فراه په تاریخ کې غمیزه ورځ!

 لیکنه: همایون ذهین

دا ژوند خو زمـــونږ کم د محبت لپاره هم دی

حیران یم چې نفرت ته اوزګاریږي خلک څنګه

          وايې کله چې پسرلۍ راشي، نوی هوا، نوی ژوند او خوشی او خوشحالي پیليږي... خو داسي و نشو، دلته نوی کال په جنګ! په وژني او په ژړاوي پیل شول...

صنايع دستى زنان در فراه بازار فروش ندارد

فراه (پژواک، ١٨حمل ٩٢): اکثر زنان فراهى مشغول توليد صنايع دستى اند؛ اما برخى آنها به دليل نبود بازار براى توليدات شان، از کار در اين بخش دست برداشته اند.

"عُناب" زينت بخش سفرۀ روزهاى عيد در فراه است

فراه (پژواک، ٥ عقرب٩١): باغهاى "عُناب"، به عنوان یکی از مهمترین محصولات درفراه و ميوۀ عيدى گسترش یافته و امسال از درک اين ميوۀ لذيذ، بيش از ٣٦ ميليون افغانى به دست آمده است.

تيل بى کيفيت به شهريان فراه ضربۀ اقتصادى زده است

فراه (پژواک،١١ميزان٩١): مخلوط کردن مواد کيمياوى در تيل پطرول و ديزل در فراه، سبب عوارض موترها و موترسایکل ها و باعث زيان و نگرانى مردم شده است.

صنعت قالين در فراه رو به رکود است

فراه (پژواک، ٣١ اسد٩١): درحاليکه يک زمان، قالين فراه به کشورهاى اروپايى صادر ميشد؛  اما اکنون وضع رو به رکود قالين، باعث ترک اکثر قالين بافان از اين صنعت مرغوب گرديده است.

اکثر مردم فراه از برق آفتابى استفاده ميکنند

شهرفراه (پژواک،١٠ اسد٩١): اکثر مردم ولايت فراه به علت نبود برق دولتى، از برق سولرى(آفتابى) که براى شان اقتصادى نيز تمام ميشود، استفاده ميکنند.

په ځانګرۍ مرکه کي د فراه ولایت والي، ښاغلۍ داکتر محمد اکرم خپلواک سره:

   په فراه ولایت کي د امنیت د ټینګوالۍلپاره، د ولس ملاټر اړین دۍ

مرکه: همایون ذهین   - چنګاښ ۱۳۹۱

همگان: مخکي له هرڅه نه ډیر مننه کوو چي مرکي ته چمتو شوی ياست، او په لومړې پوښتنه کي  ستاسو څخه هیله کوو چي د خپل ژوندلیک او پخواني کارونو په اړه و لوستونکو ته مالومات راکړۍ.

د فراه ولايت ابدات

ورپيښي ستونزي او د حل لاري

وړاندي کونکی : محمد رسول باوري 

►     : د هر هيواد تاريخي ابدات د هغه هيواد د تاريخ پاڼي او د اقتصادي توان ښکارندوی دي. په هر ه پيمانه چي په يوه هيواد کي د تاريخي ودانيو شمير زيات وي په هغه اندازه يې تاريخي وياړني او اقتصادي – فرهنګي کچه لوړه وي.

"کافرقلعه" در معرض تخریب قرار دارد

خبرنگار همايون ذهين.Jul 17, 2012 - 12:56

شهرفراه (پژواک،٢٧سرطان٩١): "کافر قلعه" که یکی از بناهاى حیرت انگیز در ولایت فراه  شمرده مى شود، در معرض تخريب بيشتر قرار دارد.

کولرهاى وطنى فراه بازار کولرهاى خارجى را سرد کرده است

شهرفراه (پژواک،١٤سرطان٩١):  یک باشندۀ ولايت فراه، دست به اختراع و ساخت یکنوع کولر کم مصرف و ارزان زده که نه تنها به ولايات گرمسيرصادر ميشود، بلکه بازارکولرهاى خارجى را نيز سرد نموده است.

قلعه تاریخی فریدون درمعرض تخریب قراردارد

فراه (پژواک، ٢٦حمل٩١) : قلعه فریدون درولایت فراه؛ با بيش از دوهزار سال قدامت تاریخی اش درمعرض تخريب قرار دارد.

د فریدون کلا

                        د بیا رغونی لپاره یومهمه طرحه

د فراه رود له سر چشمی څخه چه دا رود د غور ولایت څخه راوزی او په سیستان جهیل کی توئیږي پر غاړو ئی ډیری تاریخی کلا ګانی او ښارونه شته.

د فراه ولايت د ځينو ميوه جاتو

بيلابيل خصوصيات

ژباړه او برابرونکی: نجيب الله ‌‌‌‌‌ ادبيار

 عُناب

 عناب خوندوره ميوه ده اوهم د ډيرو گټورو دواگانو په كتار كښي تيريږي.

دا ميوه د بدن په زياد والي كښي مرسته كوي او هم د ماهيچو توان ډيروي.

تصویری نمای کامل قلعه فریدون (شهر کهنه) ولایت فراه

خاطرات یک سیاح

فراه ( 165 ) سال قبل

        تهیه و ترتیب: عبدالرحمن وقار (جوینی)

  جی پی فریه در سال 1845 م 1261 هـ. ش دوباره از فرانسه به مقصد ایران حرکت کرد. ابتدا به بغداد و سپس به ایران آمد. شهرهای ایران از جمله تهران را گش و از طریق مشهد وارد افغانستان شد. وزیر یارمحمد خان الکوزی حاکم مقتدر هرات او را در محضرش کمک نمود سفر او بکشور ما مصادف به تهاجمات انگلیس در خاک ما بود.

فراه دیروز

نویسنده: مختار (راهب)

ولایت فراه در عصر تیموریان جزیی از ولایت هرات و خواهی نخواهی از مزایای فرهنگ و تمدن درخشان آن دوره برخوردار بوده است.

ولایت فراه از عهد امیر شیرعلی خان الی دوران امیرحبیب الله خان منحیث یک ولایت بزرگ (که ولایت نیمروز نیز جزِ آن بود) به حساب می آمد. ولی در دوران حکومت امان الله خان به حیث حکومت اعلی فراه نامیده شد.

نهاد های فرهنگی فعال در فراه:

ریاست اطلاعات وفرهنگ ولایت فراه

در بخش نهاد های فرهنگی و جوانان، دو نهادی که پیشتاز و فعال تر بوده اند قرار ذیل است:

معلوماتی در مورد ولسوالی زیبای پرچمن

مناظر طبيعي زيبا زيادي در ولايت فراه موجود است،  یکی از اين مناطق، منطقه  سر سبز، سرد سیر، پر میوه و حاصل خیز ولسوالی پرچمن بنام لروند مي باشد كه مطلبي آماده گرديده است كه براي شماتقديم مي شود: این جای زیبا در جنوب شرق ولسوالی پرچمن و در شمال مشکانها قــــرار دارد کوه های بلند که چهار اطراف آنرا احاطه نموده در 3 فصل سال بهار ، تابستان و خزان با اشجار مختلف و با رنگ های گونا گون و در زمستان به برف پوشیده است. درین محل سه راه عبور و مرور وجود دارد که از سر کوتل های بسیار بلند بنام کوتل لروند ، کوتل بورک و کوتل سرخ است.

                                                                                                  تهیه کننده و نویسنده: عبدالحمید(حمید)

                                                                                                          نماینده شورای ولایتی ولایت فراه

تعدادی از سکه هاى تاريخى در فراه بدست آمد

by همايون ذهين on Dec 22, 2011 - 15:03

موقعیت جغرافیایی فراه:

ولایت باستانی فراه در جمع وسیعترین ولایات افغانستان قرار داشته و در غرب کشور موقعیت دارد.

این ولایت از شمال به ولایت هرات، از جنوب به ولایت نیمروز، از شرق به ولایت هلمند و از جانب غرب، حدود ۲۹۰ کیلومتر، با کشور جمهوری اسلامی ایران هم سرحد می باشد.

وجه تسمیه فراه:

قدیمیترین منبعی که در آن از سرزمین فراه یاد شده، کتاب اوستاست که حدود (650- سال قبل از میلاد) در زمان زردشت تدوین یافته و در آن کلمه به صورت "فراداتا" به رود خانه ای اتلاق شده که از میان آن میگذرد و ما آنرا فراهرود می نامیم.

پیشینۀ تاریخی فراه

نویسنده: مختار (راهب)

ولایت فراه در اعصار گذشته در حوزۀ سکاستین ( سیستان ) و آریانه ( خراسان ) از لحاظ تمدن، موقعیت و نفوس، از بلاد معروف و معمور در منطقه شناخته شده است.

سرزمین پهناور سیستان ( فراه، نیمروز و هیرمند ) با پیشینۀ کهن و پربار، گهواره رُشد آیین زردشتی و محور حماسه های ملی و تاریخی کشور ما بشمار می رود.

معلوماتی در مورد ولسوالی اناردره ولایت فراه

جلسه شوراي همبستگي مردم اناردره مقيم در هرات

 در جلسه شوراي همبستكي مردم اناردره مقيم در هرات  در تاريخ 23/3/1389 با حضور جمعي ازريش سفيدان اناردره  وتاجران و هم چنين جوانان اناردره برگزار شد در اين جلسه صميمي و دوستانه نظرهاي مختلفي پيرامون كانديداتوري الحاج وحيد صديقي ابراز شد كه در نهايت تمام شركت كننده  ها در اين جلسه  خواستار حضور اداقل يك نماينده از مردم اناردره در پارلمان افغانستان شد ند

وهم چنين چند تن از جوانان اناردره در اين جلسه سخناني در مورد كانديداتوري حاجي وحيد صديقي ابراز داشتن  وخواستار راي تمام اقوام اناردره گي  چه زهكني و اناردره گي  وحتي جذب  دوستان هراتي خود براي راي دادن براي محترم حاجي وحيد صديقي شدند در پايان جلسه با دعاي خير بركات پايان يافت

گرمی طاقت فرسای فراه

           با اینکه فراه رود یکی از دریاهای به نام افغانستان است و 320 کیلومتر طول دارد، اما به علتی که بر آن هیچ بندی جهت مهار آب در مواقع آب خیزی اعمار نشده و فقط در ماه های دلو، حوت، حمل، ثور و جوزا آب دارد و بقیه سال خشک و بی آب است. به این خاطر اقلیم فراه خشک و گرم میباشد.

نمکسار فراه

در فراه نمکسار بسیار کلانی وجود دارد که مردم اطراف آن سالهای سال از آن استفاده می کردند. نمکسار در ولسوالی پشتکوه قلعه کاه و نزدیک به مرز ایران موقعیت دارد. به علت سالها رسوب سودیم و کلورین، با تشکیل سودیم کلوراید (Na Cl2)، این معدن بزرگ در این جا تشکیل شده که سالها مشکل مردم فراه را از ناحیۀ نمک مرفوع می ساخت.

«فراداتا»، قدیمی ترین منبع حیات فراهیان

    فراداتا که امروز فراهرود نامیده می شود، قدیمی ترین اصطلاحیست که بر این رود خانه گذاشته شده، زیرا بدون امواج خروشان این دریا زندگی و انسان به سراغ این وادی هرگز نمی آمد. پس زندگی فراهیان مدیون این دریاست که از سیاه کوه سرچشمه میگیرد و بعد از 320 کیلومتر به هامون صابری می ریزد.

ولایــــــــت فــــــــــــــــــــــراه

نمای خیلی دور از شهر باستانی فراه

شهر فراه از دو محله اصلی به نام یزدی و پشتو تشکیل شده است. گوبا در حدود زمان صفوی شخصی از یزد ایران و شخصی پشتوتبار هر یک قلعه‌ای در محل کنونی فراه بنیاد کردند که هنوز محلات مربوطه به تخلص ایشان نامیده می‌شوند

قلعه فریدون (شهر کهنه)                     

قلعه فریدون که مشهور به شهر کهنه در بین مردم شده است یکی از آبدات تاریخی بزرگ تاریخی سیستان زمین میباشد. این قلعه تقریباً در مؤقعیت شش کیلومتری شمال شهر جدید فراه موجود میباشد. قلعه فریدون تماماً خاکی و خام کار شده که دارای (99) برج که از جمله چند برج آن بزرگ و بقیه کوچکتر هستند، میباشد.  

مساحت داخلی و حریم آن در حدود 300 جریب زمین را احتوا مینماید. قدامت آبده بیش از 2000 دو هزار سال تخمین زده شده است. پادشاه وقت، فریدون این قلعه را آباد نموده است. از این آبده در کتاب های مشهور و معتبر چون شهنامه فردوسی (مخصوصاً در مشتقات شهنامه) و تاریخ سیستان و بعضی آثار دیگر یاد آوری شده است.

قسمی که دیده می شود در گوشه ای از قلعه، خانه ها و جای بود و باش فریدون و متباقی دوکانها شهر بوده، که در مجموع با مرور زمان و بی توجهی مسولان و مردم شکست و ریخت های داشته که تا اکنون هیچ نوع بازسازی از طرف افراد مسول دولتی صورت نگرفته است.

در قسمت پیشروی  این آبده هوتلی موجود است که این هوتل قدامت تاریخی زیادی نداشته بلکه چند دهه پیش اعمار شده است.

به اساس قانون اساسی افغانستان تجاوز به حریم، قاچاق و تخریب آثار تاریخی ممنوع بوده، لیکن عده ای از مردم محل بدون در نظر داشت منافع ملی کشور، خاک قلعه فریدون ( که بیانگرهویت تاریخی و ارزش فراه است)، را بشکل غیر قانونی بحیث کود در زمین هایشان استفاده میکنند، که باعث تخریب و از بین رفتن آن میگردد.